Các bệnh về đường hô hấp thường xảy ra quanh năm nhưng nhiều nhất vào các thời điểm giao mùa, thời tiết thất thường hoặc nhiệt độ ngày đêm có sự chênh lệch lớn. Những đối tượng thường có nguy cơ mắc các bệnh về đường hô hấp gồm trẻ em dưới 5 tuổi, người lớn trên 65 tuổi, người có bệnh nền mạn tính, suy giảm miễn dịch, phụ nữ có thai,… Trong bài viết dưới đây, cùng ONCARE tìm hiểu chi tiết về dấu hiệu và cách phòng tránh các bệnh về đường hô hấp nhé.

1. Phân loại các bệnh về đường hô hấp thường gặp

Các bệnh về đường hô hấp có thể ảnh hưởng nhiều đến chất lượng cuộc sống. Hiểu rõ về nguyên nhân gây bệnh sẽ giúp bạn chủ động hơn trong việc phòng ngừa và nhận biết các dấu hiệu sớm để có biện pháp điều trị kịp thời.

1.1. Phân loại bệnh về đường hô hấp theo mức độ cấp tính

Bệnh hô hấp cấp tính

Là bệnh nhiễm khuẩn đường thở và ảnh hưởng đến chức năng hô hấp. Các bệnh hô hấp cấp tính thường là viêm mũi, họng, viêm tai giữa, viêm xoang, viêm thanh quản, viêm amidan, viêm phổi, viêm tiểu phế quản,…

Bệnh hô hấp mãn tính

Bệnh hô hấp mạn tính là bệnh ảnh hưởng đến đường hô hấp và các cấu trúc khác của phổi. Các bệnh hô hấp mạn tính thường gặp gồm bệnh phổi tắc nghẽn (COPD), hen phế quản, giãn phế quản, bệnh xơ phổi…

1.2. Phân loại bệnh về đường hô hấp theo vị trí bệnh

Bệnh về đường hô hấp trên

Đây là bệnh lý nhiễm trùng ảnh hưởng đến hệ hô hấp trên như xoang mũi, tai, hầu – họng, thanh quản. Bệnh về đường hô hấp trên do các tác nhân như virus gây ra. Trong đó, các bệnh phổ biến như viêm họng, viêm xoang, viêm mũi, cảm lạnh, viêm thanh quản, viêm tai giữa là các bệnh đường hô hấp trên thường gặp nhất.

Bệnh về đường hô hấp dưới

Là bệnh lý nhiễm trùng ảnh hưởng đến hệ hô hấp dưới như phổi, khí quản, phế quản, tiểu phế quản và các phế nang. Trong đó, viêm phổi và viêm phế quản là 2 bệnh đường hô hấp dưới thường gặp nhất.

1.3. Phân loại theo nguyên nhân

Bên cạnh các cách phân loại bệnh về đường hô hấp trên, thì loại bệnh lý này còn được phân loại theo nguyên nhân gây bệnh. Phổ biến như:

Do virus

Virus cúm A và B, Adenovirus, Rhinovirus, virus hợp bào hô hấp (RSV),… thường tác động đến cả đường hô hấp trên và hệ đường hô hấp dưới. Nếu người bệnh không được phát hiện và điều trị sớm sẽ có thể bị suy hô hấp nhanh, đồng thời độc tối của virus sẽ khiến các cơ quan nội tạng bị nhiễm độc.

Do vi khuẩn

Các bệnh về đường hô hấp thường do vi khuẩn phế cầu (Streptococcus Pneumoniae), Haemophilus influenzae (H.I) và Moraxella catarrhalis, Klebsiella Pneumoniae, Chlamydia Trachomatis, Staphylococcus Aureus… trong đó phế cầu (Streptococcus Pneumoniae) và Haemophilus influenzae (H.I.B) là 02 loại vi khuẩn phổ biến và nguy hiểm nhất gây các bệnh về đường hô hấp trên và dưới ở cả trẻ em và người lớn.

Do dị ứng

Các bệnh dị ứng đường hô hấp thường xảy ra khi cơ thể hít phải một số chất gây dị ứng như khói bụi, phấn hoa, mạt bụi, lông thú cưng, khói thuốc lá, ô nhiễm không khí hoặc khi thời tiết thay đổi, nhiệt độ thất thường, không khí ẩm ướt làm gia tăng các tác nhân gây bệnh. Điều này khiến nguy cơ dị ứng tăng lên và ảnh hưởng trực tiếp đến hệ hô hấp của con người.

Di truyền

Một số bệnh về đường hô hấp được cho là có thể đến từ yếu tố di truyền như hen suyễn, viêm phế quản mạn tính.

2. Các bệnh về đường hô hấp thường gặp

Đường hô hấp là bộ phận quan trọng và chịu trách nhiệm cho quá trình hô hấp, cung cấp oxy cho các cơ quan trong cơ hể. Khi hệ thống này bị ảnh hưởng bởi bệnh tật thì sức khỏe của bạn có thể bị suy giảm nghiêm trọng.

Các bệnh về đường hô hấp thường gặp ở cả trẻ em và người lớn gồm:

2.1. Cúm

Là bệnh hô hấp cấp tính do virus cúm gây ra. Người bệnh thường có các triệu chứng sốt, ho, nghẹt mũi, và đau cơ. Cúm có nguy cơ cao hơn đối với trẻ em dưới 5 tuổi, người già trên 65 tuổi và những người có bệnh nền. Để phòng ngừa cúm, bạn nên tiêm vắc xin định kỳ hàng năm để phòng ngừa bệnh cho cả gia đình.

2.2. Cảm lạnh

Là bệnh lý nhiễm trùng nhẹ của đường hô hấp do nhiều loại virus, chủ yếu là Rhinovirus gây ra. Triệu chứng khi cảm lạnh thường gồm sổ mũi, ho, và đau họng. Người bị cảm lạnh cần chăm sóc tại nhà và có thể kéo dài đến 2 tuần mới khỏi hoàn toàn.

2.3. Viêm mũi dị ứng

Là tình trạng kích thích mũi do tiếp xúc với các dị nguyên như bụi, phấn hoa,… Viêm mũi dị ứng có thể gây ra các triệu chứng như sổ mũi, hắt xì và ngứa mũi. Để điều trị viêm mũi dị ứng, người bệnh cần tránh tiếp xúc với dị nguyên và sử dụng thuốc.

2.4. Viêm xoang

Viêm xoang là bệnh lý về đường hô hấp gây viêm nhiễm ở các xoang mũi và gây đau mặt, nghẹt mũi, dịch mũi đặt. Có 02 loại viêm xoang gồm cấp tính và mạn tính. Để điều trị viêm xoang, người bệnh có thể được chỉ định thuốc kháng sinh, giảm viêm và đôi khi phải thực hiện phẫu thuật.

2.5. Viêm họng

Viêm họng là tình trạng viêm nhiễm vùng họng gây đau họng, sốt và ho. Nguyên nhân thường do virus, vi khuẩn hoặc dị ứng. Để điều trị, người bệnh sẽ được kê đơn thuốc giảm đau, kháng sinh nếu có nhiễm trùng vi khuẩn và thực hiện các biện pháp chăm sóc tại nhà.

2.6. Viêm thanh quản

Là tình trạng viêm hoặc nhiễm trùng thanh quản gây ra khàn tiếng, ho và đau họng. Bệnh có thể do viêm nhiễm, dùng giọng nói quá mức hoặc tiếp xúc với các chất kích thích. Người bệnh có thể dùng thuốc giảm viêm và nghỉ ngơi cho thanh quản hồi phục.

2.7. Viêm phổi

Viêm phổi là bệnh lý viêm nhiễm ở phổi do virus, vi khuẩn hoặc nấm gây ra. Dấu hiệu nhận biết viêm phổi thường sốt, ho có đờm và khó thở. Việc điều trị bệnh viêm phổi phụ thuộc vào nguyên nhân gây bệnh. Khi điều trị viêm phổi, bác sĩ sẽ chỉ định cho người bệnh dùng thuốc kháng sinh, kháng virut và hỗ trợ hô hấp.

2.8. Viêm phế quản

Là bệnh viêm nhiễm các ống phế quản gây ho, đờm và khó thở. Viêm phế quản có 02 loại gồm viêm phế quản cấp tính hoặc mãn tính và thường do virus hoặc vi khuẩn gây bệnh. Cách điều trị viêm phế quản là dùng thuốc điều trị và thuốc kháng sinh nếu có nhiễm trùng khuẩn.

2.9. Viêm tiểu phế quản

Viêm tiểu phế quản là một trong các bệnh về đường hô hấp thường xảy ra ở trẻ dưới 2 tuổi do virus (RSV,…) gây ra. Triệu chứng của viêm tiểu phế quản gồm khó thở, thở khò khè có thể cần hỗ trợ hô hấp.

2.10. Hen suyễn

Bệnh hen suyễn mạn tính thường gây ra khó thở, ho hoặc thở khò khè. Người mắc hen suyễn phải dùng thuốc kiểm soát bệnh và tránh các yếu tố gây kích thích.

2.11. Xơ nang

Xơ nang là bệnh di truyền ảnh hưởng đến đường hô hấp và tiêu hóa. Dấu hiệu nhận biết xơ năng thường gặp như ho đờm đặc, khó thở và nhiễm trùng đường hô hấp. Cách điều trị bệnh xơ năng sử dụng thuốc hỗ trợ chức năng tuyến tụy và chăm sóc hô hấp.

2.12. Nhiễm trùng hô hấp phổi

Nhiễm trùng hô hấp phổi là tổn thương phổi do virus, vi khuẩn hoặc nấm và có thể gây viêm phổi hoặc viêm phế quản. Thuốc điều trị nhiễm trùng hô hấp phổi sẽ phụ thuộc và nguyên nhân gây ra bệnh.

2.13. Bệnh phổi tắc nghẽn (COPD)

Bệnh phổi tắc nghẽn mạn tính gây khó thở và ho kéo dài. Những người thường hút thuốc lá có nguy cơ mắc bệnh cao hơn. Cách điều trị bệnh gồm thuốc điều trị triệu chứng và tránh các yếu tố nguy cơ như ngừng hút thuốc, tiếp xúc khói bụi độc hại,…

2.14. Bệnh lao phổi

Lao phổi là một trong các bệnh về đường hô hấp nguy hiểm nhất. Bệnh do vi khuẩn Mycobacterium tuberculosis gây ra. Người mắc lao phổi có triệu chứng gồm ho có đờm, ho máu, và khó thở. Lao phổi là bệnh không điều trị được hoàn toàn mà dùng thuốc chống lao kéo dài và cần theo dõi liên tục.

3. Cách phòng ngừa các bệnh về đường hô hấp thường gặp

Các bệnh về đường hô hấp nếu không được phát hiện sớm và điều trị đúng cách có thể dẫn đến nhiều biến chứng nghiêm trọng, thậm chí đe dọa đến tính mạng người bệnh. Đồng thời, nếu không có biện pháp chủ động phòng ngừa thì việc mắc bệnh và tái phát nhiều lần sẽ khiến chức năng phổi suy yếu, ảnh hưởng đến quá trình phục hồi sức khỏe.

Dưới đây là một số biện pháp phòng ngừa các bệnh về đường hô hấp được chuyên gia y tế khuyến cáo thực hiện:

– Tiêm vắc xin phòng bệnh hô hấp đầy đủ, đúng lịch và duy trì lịch tiêm nhắc hàng năm;

– Thường xuyên vệ sinh cá nhân và môi trường sống;

– Bổ sung thêm chất xơ, rau củ quả giàu vitamin;

– Uống đủ nước mỗi ngày;

– Hạn chế tiêu thụ các loại thực phẩm chế biến sẵn, nhiều dầu mỡ, có hàm lượng muối cao;

– Thường xuyên tập thể dục thể thao để tăng cường sức đề kháng;

– Giữ ấm cơ thể vào mùa đông;

– Đeo khẩu trang khi đến nơi đông người, rửa tay thường xuyên bằng dung dịch sát khuẩn;

– Tránh ra khói bụi, khói thuốc và không khí độc hại;

– Không hút thuốc lá, sử dụng các chất kích thích.

Trên đây là toàn bộ nội dung tìm hiểu về dấu hiệu và cách phòng tránh các bệnh về đường hô hấp. Hy vọng với những thông tin hữu ích ở trên sẽ giúp bạn chủ động trong phòng tránh và điều trị các bệnh về hô hấp cho cả gia đình nhé.